Mùng 5/5 âm lịch năm 2025 rơi vào ngày 31/5/ 2025 dương lịch, tức là vào thứ Bảy. Bên cạnh ý nghĩa tiêu diệt sâu bọ phá hoại mùa màng thì người Việt còn cho rằng Tết Đoan Ngọ vào ngày 5/5 âm lịch là dịp để giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa.
Tết Đoan Ngọ 2025 vào ngày nào?
Tết Đoan Ngọ (cũng có nơi gọi là Tết Đoan Dương) diễn ra vào ngày 5/5 âm lịch hằng năm. Năm 2025, tết Đoan ngọ sẽ rơi vào thứ Bảy, ngày 31/5 dương lịch.
Đây là ngày lễ truyền thống ở một số quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Ngày lễ này ở các nước có nhiều điểm khác biệt, mang ý nghĩa khác nhau. Người dân ở mỗi quốc gia lại tổ chức các hoạt động khác nhau trong ngày này.
Tết Đoan ngọ xuất phát từ điển tích trong dân gian. Điển tích này có nhiều dị bản khác nhau. Theo đó, vào một năm, những người nông dân đang ăn mừng vì được mùa thì sâu bọ bất ngờ kéo đến.
Dân làng đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải quyết được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.
Ông lão Đôi Truân chỉ cách cho dân chúng, mỗi nhà lập một đàn cúng đơn giản gồm bánh gio, trái cây. Người dân làm theo, chỉ một lúc sau, sâu bọ bay đi.
Ông lão bảo thêm: “Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng. Mỗi năm vào đúng ngày này, cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng“.
Dân chúng biết ơn định cảm tạ nhưng ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ sự việc trên, dân chúng đặt tên cho ngày này là tết Diệt sâu bọ, có người gọi là tết Đoan ngọ, vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ (từ 11-13h).
Cúng Tết Đoan ngọ 2025 vào giờ nào?
Năm 2025, Tết Đoan ngọ rơi vào thứ Bảy ngày 31/5 Dương lịch. Việc chọn giờ cúng trong ngày này cũng mang ý nghĩa đặc biệt và có ảnh hưởng không nhỏ đến sự linh thiêng của lễ cúng.
Theo sách “Tìm hiểu văn hóa Phương Đông 365 ngày” của tác giả Thiên Nhân, Nhà xuất bản Thanh Hóa, năm 2025, một số khung giờ hoàng đạo để thực hiện lễ cúng vào ngày Tết Đoan Ngọ bao gồm:
- Giờ Ngọ (11h – 13h);
- Giờ Mão (5h – 7h); và
- Giờ Thân (15h – 17h);
Trong số những khung giờ này, giờ Ngọ (11h – 13h) được xem là thời điểm đẹp nhất để tổ chức lễ cúng. Giờ Ngọ được coi trọng vì đây là lúc nóng bức nhất và có nhiều dương khí nhất trong ngày.
Mặc dù vậy, các gia đình vẫn có thể linh động lựa chọn thời điểm cúng tùy theo điều kiện sinh hoạt riêng. Điều quan trọng nhất là sự thành tâm của gia đình và không gian yên tĩnh khi thực hiện nghi lễ.
Gợi ý mâm lễ cúng Tết Đoan ngọ
Mâm cúng Tết Đoan ngọ thường bao gồm các lễ vật phổ biến như hoa tươi, trái cây, vàng mã, hương, nước sạch, cùng với những món ăn như cơm rượu nếp, chè, và các loại hoa quả có vị chua. Tuy nhiên, ở mỗi vùng miền sẽ có sự khác biệt về lễ vật trong mâm cúng thể hiện văn hóa ẩm thực đa dạng và độc đáo.
Ở miền Bắc, mâm cúng Tết Đoan ngọ thường có thêm bánh gio, một loại bánh đặc trưng của vùng này. Bánh được làm từ gạo nếp ngâm cùng nước gio của các loại lá cây khô, sau đó được gói lại trong lá chuối và đem luộc. Món bánh gio không chỉ có hương vị thơm ngon độc đáo mà còn tượng trưng cho sự trong sạch, thanh khiết. Các loại hoa quả có vị chua như mận, vải cũng thường xuất hiện trong mâm cúng của người Bắc.
Ngoài các loại quả truyền thống, cơm rượu nếp là một trong những món không thể thiếu. Cơm rượu nếp được làm từ gạo nếp lên men, có vị ngọt nhẹ, dẻo quánh thường được ăn vào buổi sáng sớm của ngày Tết để giúp “diệt sâu bọ”.
Người dân miền Trung cũng có cách bài trí mâm cúng với món thịt vịt, bởi theo quan niệm dân gian, tháng 5 Âm lịch thời tiết nắng nóng, ăn thịt vịt với tính hàn sẽ giúp cơ thể trở nên mát mẻ hơn. Thịt vịt không chỉ là một món ăn thanh mát mà còn tốt cho sức khỏe. Các gia đình thường làm nhiều món từ vịt, đặc biệt là tiết canh vịt. Không chỉ có miền Trung ăn thịt vịt vào Tết Đoan ngọ, mà hiện nay nhiều địa phương cũng ưa chuộng món thịt vịt vào ngày này.
Đặc biệt, chè kê là món ăn không thể thiếu trong mâm cúng của người Huế vào dịp Tết Đoan ngọ. Hạt kê được ngâm cho mềm, sau đó đun sôi cho đến khi sền sệt và hòa quyện cùng nước đường với chút gừng tạo nên vị ngọt thanh và hương thơm dịu. Chè kê không chỉ tạo nên hương vị độc đáo mà còn mang đậm bản sắc văn hóa xứ Huế.
Ở miền Nam, một món ăn đặc biệt thường xuất hiện trong mâm cúng Tết Đoan ngọ là chè trôi nước. Món ăn này được làm từ bột nếp, với nhân bên trong là đậu xanh, ăn kèm cùng nước đường hoặc nước cốt dừa đun đường. Viên chè trôi nước tròn đầy, mềm mịn tượng trưng cho sự viên mãn, trọn vẹn và mang ý nghĩa sâu sắc về sự sum vầy, đoàn tụ.
Ngoài ra, người miền Nam còn cúng món bánh ú bá trạng có nguồn gốc từ người Hoa. Bánh này kích thước nhỉnh hơn bánh ú tro, được kết hợp nhiều loại nhân đa dạng, gói ghém cẩn thận trong lớp lá trước khi được hấp hoặc luộc chín.
Một số lưu ý cúng mùng 5/5
Nếu cúng cả hai nơi (trong nhà và ngoài sân), nên cúng trong nhà trước để tỏ lòng hiếu kính với tổ tiên.
Tuyệt đối không ăn hoặc chia lộc khi nghi lễ chưa hoàn tất.
Mâm lễ không nên đặt quá thấp, tránh đặt mâm lễ ở nơi ẩm thấp hoặc thiếu sạch sẽ như gần nhà vệ sinh, hố ga,…
Giữ sự sạch sẽ, trang nghiêm, tránh tiếng ồn, nói cười trong khi hành lễ.
Sau khi cúng xong, cần hóa vàng và hạ lễ theo đúng nghi thức, tránh làm qua loa hoặc bỏ sót các bước quan trọng.
Những kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ
Những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan Ngọ mang tính chất truyền miệng, phản ánh tâm thức, quan niệm và tín ngưỡng của người xưa. Lưu ý rằng đây chỉ là kiêng kỵ dân gian chứ không dựa vào căn cứ khoa học.
Cúng sai thời điểm
Một trong những kiêng kỵ quan trọng nhất trong ngày Tết Đoan ngọ là cúng sai thời điểm. Tên của ngày lễ này cho thấy, giữa trưa là khoảng thời gian quan trọng nhất. Thời điểm cúng không nhất thiết phải đúng vào giờ Ngọ, tuy nhiên lùi đến tận chiều tối là không nên.
Với nhịp sống hiện đại ngày nay, nhiều gia đình rất linh hoạt hơn trong việc chọn thời điểm cúng. Những người bận rộn không thể về nhà vào buổi trưa thường tổ chức cúng vào sáng sớm trước khi đi làm. Tuy nhiên, nên tránh cúng quá muộn vào buổi chiều tối hoặc đêm vì sẽ làm mất đi ý nghĩa của ngày Tết Đoan ngọ.
Đặt chân xuống đất ngay khi ngủ dậy
Người xưa cho rằng vào sáng 5/5 Âm lịch, sau khi thức dậy, người lớn không nên đặt chân xuống đất ngay mà trước hết phải súc miệng 3 lần và ăn một bát rượu nếp cùng trái cây. Hành động này được cho là giúp “diệt sâu bọ” triệt để.
Để dép lộn xộn
Không để giày dép lộn xộn là một trong những điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ của người xưa, bởi giày dép trong tiếng Hán đồng âm với từ “tà,” việc sắp xếp lộn xộn có thể dẫn đến điều không may. Để giày dép gọn gàng không chỉ đảm bảo vệ sinh mà còn giúp cân bằng phong thủy trong nhà. Hiện nay, không nhiều người biết đến tục kiêng này.
Soi gương lúc nửa đêm
Một điều kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan ngọ được nhiều người truyền tai nhau là không soi gương vào lúc 24h ngày 5/5 Âm lịch. Dân gian cho rằng, thời điểm này âm khí hoạt động mạnh, việc soi gương có thể chiêu dụ âm khí, gây ra những hiện tượng không mong muốn, ảnh hưởng tới sức khỏe.
Tránh dừng lâu ở nơi nhiều “tà khí”
Ngoài ra, dân gian cũng lưu truyền một số lưu ý khác như tránh dừng nơi nhiều âm khí hay tà khí như nghĩa trang, bệnh viện hay nhà tang lễ vào ngày 5/5 Âm lịch. Thật ra, những nơi này không được coi là địa điểm lành vì có nhiều mầm bệnh và ẩn chứa nguy cơ cao hơn trong khoảng thời gian nóng nhất năm.
Nhiều người cũng cho rằng đi du lịch lăng tẩm và địa đạo vào ngày Tết Đoan ngọ cũng không tốt vì đây được xem là khu vực chứa năng lượng âm.
Một số kiêng kỵ khác trong ngày Tết Đoan ngọ gồm: Không mua vật phẩm hình thù kỳ quái, không rõ nguồn gốc để mang theo năng lượng xấu về nhà; tránh làm rơi tiền vì đây là điềm suy giảm tài lộc; tránh cãi vã…
Văn khấn cúng Tết Đoan Ngọ
Tham khảo văn khấn Tết Đoan Ngọ chi tiết và đầy đủ (Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hóa thông tin):
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ Tỷ).
Tín chủ chúng con là:…………
Ngụ tại:…………………………..
Hôm nay là ngày Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các Ngài giáng lâm trước án chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ hàng…, cúi xin các vị thương xót con cháu chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Tổng hợp
NẾU THẤY BÀI VIẾT HAY HÃY TÀI TRỢ MỘT LY CÀ PHÊ :
